Wow wat een compleet andere wereld vergeleken bij Bolivia! We merken het direct bij de grensovergang. Aan de Boliviaanse kant stempelt de stugge, oogcontactvermijdende, kleine douanier na ons geduldige wachten in de lange rij (en nadat hij nog iemand terug stuurt die geen vaccinatiebewijs bij zich heeft) eindelijk onze paspoorten. Aan de Braziliaanse kant worden we vrolijk welkom geheten en is het oogcontact zeer direct en haast flirtend, zijn we de enigen, is alles goed georganiseerd, hebben we een gezellig praatje met de douaniers, en krijg ik nog een vette knipoog en duim omhoog als we langs rijden met de truck van de boomlange, blonde brede Harry waar we net mee hebben staan praten. Ik vertel het blozend aan Michiel, hahaha.

Ook Corumbá, de eerste stad die tegen de grens aanligt een kwartiertje rijden verder, ziet er compleet anders uit dan de rommelige, chaotische, vieze, modderige Boliviaanse grensstad vol zwerfhonden waar we net vandaan komen (wat ik overigens ook wel wat vind hebben). Brede geasfalteerde straten, de huizen zijn af, er staat wat hoogbouw, grote supermarkt met airco en allemaal andere producten die ik helemaal niet ken, luxe kleding winkels, de bekende eettenten zoals Subway en Burgerking, geen afval op straat, prullenbakken waar nodig. Super verzorgde mensen in de laatste mode in alle vormen, maten en kleuren, live muziek op heerlijke terrasjes én Europese prijzen, dat is dan wel weer een beetje jammer. Onze Nederlandse zuinigheid speelt op nu we de bankrekening alleen maar zien slinken. Als ik later, rijdend op de snelweg via WhatsApp, een balletje opgooi bij m’n oude werkgever over werken in de zomer, heb ik binnen 10 minuten een contract precies zo als ik het wens. Zo heeeee die pakt even lekker door! Superfijn dat die zekerheid er in ieder geval is, dan kunnen we toch af en toe nog uit eten zonder schuldgevoel, want dat is hier ook wel bijzonder.

In Brazilië zijn er heel veel all-you-can-eat buffet restaurants met lekker gegrild vlees (van kippenhartjes tot varkensbillen en alles er tussen in) aan spiesen op de BBQ, die je dan aanwijst en de kok een stuk voor je afsnijdt. Ook kan je er voor kiezen dat je één keer opscheppen genoeg vind. Dan betaal je per gewicht van wat je op je bord hebt liggen. Zo leuk om allerlei nieuwe dingen te kunnen proberen door zelf op te scheppen. Bij de tankstations en overal in de stad kun je Braziliaanse snacks kopen, salgados zijn hartig, doces zijn zoet en dan is er ook nog een speciaal soort bevroren fruitpulp van Açaibessen vol antioxidanten, maar ons kan het niet echt bekoren. Wel zijn we binnen een paar dagen verslaafd aan Pão de Queijo, een soort warm rond broodbolletje met taaie buitenkant en smeuïge, zoute kaas binnenkant. We kopen het bijna dagelijks als tussendoortje of voor lunch, heerlijk! Ook proeven we de Caipirinha, een typische Braziliaanse cocktail met suikerrietrum en limoen. Ik houd niet van sterke drank maar deze vind ik, zo af en toe ééntje, echt wel lekker tot mijn eigen verbazing.

De klamme hitte en agressieve muggen hebben geen weet van grenzen en ook hier zweten we de camper uit en worden we helemaal lek geprikt. Als eerste gaan we dus op zoek naar een extra ventilator en de andere levensbehoefte namelijk internet. Met grote schaamte biechten we elkaar de laatste maanden onze confronterende schermtijdrapporten op die onze telefoon iedere week stuurt met daarin het aantal uren per dag dat we op onze telefoon kijken en de top 3 van welke apps we het meeste gebruiken. Daar staat altijd wel een stom spelletje en iets van social media bij en de uren die we daaraan besteden zijn schrikbarend en durf ik hier niet eens te noemen. We praten het goed door het onder het kopje ontspanning en het onderhouden van onze sociale contacten te schuiven, wat het ook echt wel is. Maar als ik er aan denk wat er allemaal zou kunnen als ik die uren zou gebruiken voor bijvoorbeeld meer beweging, nieuwe dingen leren, gitaar spelen, lekkere recepten uit proberen, kunst maken enz…word ik helemaal niet goed. Dus proberen we bewust te minderen met schermtijd of dit meer te gebruiken voor het ontdekken van weetjes over Brazilië, het leren van de taal en het bestuderen van de kaart. Maar ook daar hebben we internet voor nodig en dat blijkt dus helemaal niet makkelijk te zijn in Brazilië.

We lopen langs kantoortjes van providers en telefoonwinkels, maar overal krijgen we te horen dat je alleen een simkaart kunt kopen met een CPF nummer, zeg maar een Braziliaans BSN nummer, en dat er geen rekening met buitenlandse toeristen is gehouden in de wetgeving hierover. Die moeten het die paar weken dat ze hier zijn maar met de wifi van hun hotel of restaurants en zo doen. Hmmmm, wij gaan hier 3 maanden zijn, en zullen niet veel in restaurants en al helemaal niet in hotels zijn. Via WhatsApp groepen met andere overlanders horen we dat ze tegen hetzelfde probleem aanlopen en je dus een Braziliaan moet vinden die z’n CPF nummer aan je uit wil lenen. Ja jeetje wie doet dit nou, dat zou je zelf toch ook nooit doen met je BSN nummer? We leggen ons er maar bij neer dat we af en toe wifi kunnen pakken als we op een camping staan of inderdaad als we uit eten gaan.

Dus dan maar door met onze zoektocht naar een ventilator. Daar is probleem nummer twee. We kunnen ons helemaal niet meer verstaanbaar maken hier, niemand spreekt Engels en het Portugees dat her en der vrolijk tegen ons aan gebabbeld wordt, klinkt als Russisch, we kunnen er echt helemaal niets van maken! Tjonge we voelen ons 2 grote kleuters en zijn enorm opgelucht als we in een van elektronica zaken een jonge Engels sprekende verkoper vinden. Hij verwijst ons naar een andere winkel waar ze apparaten met 220 Volt verkopen en geeft z’n WhatsApp voor als we nog vragen of hulp nodig hebben. Nou wat een lieverdje die Alessandro! Hij lijkt het ook leuk te vinden om z’n Engels (dat hij heeft geleerd door veel te gamen) te kunnen oefenen en appt veel heen en weer met Michiel. Zo komt ook ons internetprobleem ter sprake en binnen no time regelt hij een simkaart voor ons, installeert hij deze en wordt hij onze lifeline steeds als we weer eens moeten opwaarderen en er niet uitkomen, super aardig. Als dank nemen we hem mee uit eten en hebben we een hele gezellige lunch waarin hij ons veel vertelt over zijn leven, z’n dromen en de gebruiken van het land. Hopelijk kunnen we hem ooit in Europa ontvangen, één van zijn grote dromen.

We bevinden ons dichtbij de Pantanal, een enorm groot moerasgebied met veel wildlife, dat wordt gezien als één van de hoogtepunten van Brazilië. De beste tijd om dit te bezoeken is van mei t/m oktober, dan staat het water laag en verzamelen de dieren zich bij de nog weinige waterpoelen. Nu, einde regentijd, zijn de rivieren overvol water, de bomen en struiken dichtbegroeid en wegen overstroomd. We hebben ons er al bij neergelegd dat een excursie naar het gebied waar jaguars te zien zijn, niet gaat lukken. Er gaan in deze tijd niet eens tours heen. De natte modderwegen zijn ook niet te doen voor de truck, we zakken er in weg of glijden er van af. Als we een klein stukje het gebied proberen in te rijden, en uitstappen onderweg om kaaimannen te kijken, kunnen we elkaar niet meer zien door de wolken muggen die direct op ons afstormen ondanks de dikke laag antimug spul en we worden helemaal gek van het geprik, de hitte en de hoge luchtvochtigheid. Gatver, snel weg wezen hier, dan maar geen dieren. Gelukkig hebben we er verleden jaar veel gezien in NP Ibera in Argentinië, wat een vergelijkbaar moerasgebied is.

We belanden in Bonito, een paar honderd km verder. Daar is een fijne camping met van die dingen die je als overlander gewoon af en toe even nodig hebt. Goede, snelle wifi tot in de truck, heerlijke douches, een kroelkat met een schattig kitten, een eigenaar die Spaans spreekt en leuke tips geeft, andere overlanders, een overdekte BBQ plek, waar we ook met slecht weer kunnen zitten, een wasserette in de buurt, een zwembad én…. wildlife! De bomen zitten vol grote rode met blauwe papagaaien, groene parkieten en af en toe een toekan, over de grond kruipt een enorme leguaan, en er hippen vreemde knaagdieren op hoge pootjes rond, het blijken Agouti’s, nog nooit gezien. ‘s Avonds komt de campingeigenaar ons halen, er blijkt een reuze miereneter in de buurt te lopen, we kunnen hem van dichtbij bekijken en hij snuffelt rustig verder op zoek naar mieren, wow wat een bijzonder dier! In de omgeving zien we ook nog nandu’s, capibara’s, en een hert. We blijven er een week en hebben leuk contact met de überenthousiaste Braziliaanse buren die ons steeds lekkere dingen komen brengen zoals een fles wijn en een grote zak heerlijke zelfgebakken koeken. Ze spreken Rotterdam uit als Hotterdan, en dat vind ik wel een hele mooie naam voor onze thuisstad. We doen ook nog een snorkeltour. Dit houdt in dat je een paar uur meedrijft in een heldere stromende rivier. Het eerste kwartier is verrassend en leuk, het water is inderdaad heel helder, heeft een mooie blauwe kleur en er zwemmen grote vissen (gelukkig geen piranha's!). Doordat de rivier echter zo hoog staat en daardoor niet goed kan doorstromen, moeten we veel zelf zwemmen. Onderweg pakken de wolken samen, het wordt heel donker en er breekt noodweer los met onweer en stortregen. Hierdoor zien we niet veel meer en moet ik steeds denken aan de verhalen van de gids over dikke gevaarlijke anaconda’s. We zijn dan ook blij (en doodmoe) als we er eindelijk zijn en genieten van de heerlijke lunch en daarna van de hangmatten bij de fazenda (boerderij) waar de tours georganiseerd worden. De week vliegt voorbij, Michiel doet een paar mountainbike tochten en pleegt onderhoud aan de truck. Ik leer Portugees, pak het koken weer op en lees me in voor de komende weken. Ook doen we gelijk even de belastingaangifte, tja dat gaat gewoon allemaal door.

We hebben in Chili twee maanden geleden bij een uitzichtpunt een paar Nederlandse immigranten ontmoet die zich met een tuinderij in Brazilië hebben gevestigd 40 jaar geleden. Zij waren ook op vakantie en bleken de oom en tante van de jonge Nederlandse backpackers Sjoerd en Rhea die we toevallig verleden jaar in Argentinië hadden ontmoet (te lang verhaal hoe we daar achter kwamen, maar wel superleuk en lang leve Polarsteps!). We worden uitgenodigd ze te bezoeken in Holambra, als we in Brazilië zijn. Het blijkt aardig op de route richting Rio de Janeiro te liggen dus besluiten we dat dat onze volgde stop wordt. Echter hebben we nog wel zo’n 1200 km te overbruggen door saaie, vlakke landbouwgronden die iets meer gaan leven door het verhaal van Simon en z’n zoon en kleinzoon, die we ook toevallig ontmoeten doordat ze ons Nederlandse nummerbord zien op de snelweg. Zij blijken net als Rene en Marijke, Nederlandse immigranten die zijn gaan boeren in Brazilië, eerst in Holambra maar later dus hier in Maracaju in het westen van Brazilië. Ze vertellen over de soja en mais die ze verbouwen en hoe hierbij gebruik wordt gemaakt van drones, zodat onbemande tractoren ook ‘s nachts kunnen doorgaan met oogsten op basis van GPS gegevens. Het gaat om duizenden hectares grond, iets wat in Nederland nooit zou kunnen. We horen van een wereld die we eigenlijk helemaal niet kennen, leren een hoop bij en vinden het buitengewoon interessant.

Na een week met weinig bezienswaardigheden (hoogtepunten: een paar leuke uiltjes, de brede Paranarivier met strandje en een groot zwemparadijs), hoge tol en veel lawaaierige benzinepompen als overnachtingsplek, komen we eindelijk aan in Holambra en vallen zomaar binnen in het drukke leven van Rene, Marijke, Wim en Margareth. Er wordt echter gelijk, heel lief, tijd voor ons vrij gemaakt en dezelfde avond krijg ik een waar programma door gestuurd van Rene. Hij haalt ons de volgende dag op met z’n auto en neemt ons mee naar zijn tuinderij vol prachtige bloemen zoals hibiscusplanten in alle vormen, kleuren en maten. We krijgen een inkijkje in wat er allemaal bij komt kijken (véél!) en ook dit vinden we bijzonder interessant. Daarna rijden we naar de vrije school (volgens het principe van Waldorf) die ze opgezet hebben in het dorp en waar Marijke creatieve les geeft. Daar horen we hoe het werkt op een vrije school en hoe leerlingen al vanaf jongs af aan gestimuleerd worden om flexibel en creatief te zijn waardoor hun oplossend vermogen en vermogen om goed samen te kunnen werken stukken groter blijkt te worden dan de kinderen met gewoon onderwijs, bijzonder boeiend! We worden getrakteerd op een heerlijke en gezellige lunch bij de Nederlandse club en ondertussen is Wim ook aangeschoven. Hij neemt ons mee naar het museum naast de club (waar we overigens met de truck mogen staan en overnachten deze dagen) en vertelt het verhaal van de Nederlandse boeren die na de tweede wereldoorlog gestimuleerd werden door de Nederlandse regering met bonussen om te emigreren naar Canada, Nieuw Zeeland en dus ook naar Brazilië. Hiervoor werd Holambra (een samentrekking van HollandAmerikaBrazilië) opgericht en een coöperatie samengesteld. Er ontstond een hechte, redelijk geïsoleerde gemeenschap van ettelijke Nederlandse boerengezinnen, die de eerste decennia weinig van doen hadden met de Braziliaanse bevolking. Dat is tegenwoordig wel anders, er wonen nu ook veel Brazilianen, iedereen spreekt Portugees en er wordt geen Nederlands meer op school gegeven. Het museum toont foto’s en spullen van die eerste periode en Wim geeft een leuke rondleiding met boeiende verhalen, hij werkt er als vrijwilliger en ook als molenaar op de molen die een eindje verder aan het begin van het dorp staat. Veel Braziliaanse toeristen komen hier kijken en de weekenden zijn daar drukbezocht. Het uitzicht vanaf de hoge molen over het dorp is prachtig en overal zien we Nederlandse geveltjes. We drinken wat bij Wim en Margareth (die net thuis is van haar werk in de gehandicaptenzorg) thuis, een prachtig huis in een “gated communitie” (bewaakte woonwijk met een hek er omheen). Het ziet er allemaal super de luxe, keurig, strak en goed verzorgd uit zo’n wijk met vrijstaande villa’s, maar ook wel een beetje doods en ongezellig zonder voorbijgangers, kroeg op de hoek, winkeltje, of loslopende honden. We vragen of het echt nodig is zo’n beveiligde wijk, waarop Wim vertelt over kennissen die meerdere keren met shotguns zijn overvallen in hun eigen huis. Bah dat wil je dan eigenlijk ook liever niet horen zulke verhalen. We rijden nog een rondje met Wim en z’n toffe 4x4 bak over de landweggetjes rond Holambra en zien veel kassen (van plastic, niet van glas) en een prachtige zonsondergang. ‘s Avonds gaan we met z’n zessen wat drinken en eten loempia’s en kroketten met echte mosterd. Het is heerlijk om zo gezellig in het Nederlands te kunnen kletsen en een paar biertjes te doen. Als we op punt staan om te vertrekken en afscheid te nemen, komen we ook Simon van 1200 km terug nog tegen, hij eet in het zelfde restaurant als wij en zijn vrouw blijkt Margareth nog te kennen van vroeger. Tssss, wat is de wereld toch klein! We slaan goed in op de speculaas en kaas, en ineens hebben we (ik vooral) heimwee naar ons leven in Nederland, onze vrienden en familie en ons plekje in Hellevoetsluis. Ik voel me lui en zinloos na het zien van het drukke bedrijf van Rene, het zinvolle werk van Marijke met de kinderen en het grote communitygevoel en vrijwilligerswerk van Wim en Margareth. Als we dan ook nog kort op elkaar een paar overlijdensberichten van kennissen en de buurman krijgen, en het bericht dat één van onze beste vrienden een TIA heeft gehad, zakt mijn stemming gestaag naar beneden. Ik schrik van dit gevoel, heb het lang niet gehad. De uitnodiging om een paar dagen later bij Rene z’n verjaardag te vieren, slaan we dan ook af en in één lange ruk rijden we de volgende dag naar de zee, waar we ‘s avonds doodmoe en chagrijnig aankomen en eigenlijk gelijk naar bed gaan.

De volgende dagen maken we wandelingen over witte stranden met mooie hoge blauwe golven en een verkoelend briesje. Het landschap is er pictureperfect met palmbomen, grillige bergen bedekt met jungle, honderden eilanden voor de kust, vele baaien met stranden en kleine leuke koloniale dorpjes met één van de mooiste kustroutes ter wereld die richting Rio de Janeiro gaat. We kamperen vrij met zicht op zee, zien dolfijnen in de verte, vele fregatvogels zeilen door de lucht, enthousiaste bewoners verwelkomen ons en vertellen blij over hun land. Zo is overlanden bedoelt, dit is waar we het voor doen, herinner ik me weer na al die saaie lange rijdagen vol lawaai van verleden week. We zien het gezellige strandleven van de Brazilianen, waar het niet uitmaakt of je dun of dik bent, iedereen draagt een string of klein zwembroekje, we kunnen er allebei uren met verbazing naar kijken, hahahaha. Mijn stemming klaart gestaag weer op, ook na wat fijne contacten met het thuisfront en onze vriend waar het gelukkig naar omstandigheden weer goed mee gaat. Het vooruitzicht dat we naar één van tofste steden ter wereld gaan, geeft ook weer nieuwe energie. En weer voelen we ons enorme bofferts dat we dit allemaal mee kunnen maken en spreken dit ook dagelijks naar elkaar uit zodat we er ons bewust van blijven tussen de stomme spelletjes en social media vretende uurtjes door, wat stiekem ook gewoon leuk is om te blijven doen. We hebben toch tijd zat, in ieder geval tot 1 juni zeggen we steeds, wat een luxe!!